Praca antykwariusza to ciągłe poszukiwania- coraz to nowszych, coraz ciekawszych i wartościowych obiektów do asortymentu. Jednak jednym z bardziej interesujących rarytasów na jakie można w trakcie takich poszukiwań „trafić” to fabryczny katalog wzorcowni, której obiektów ciągle sie poszukuje. Ma to szczególne znaczenie w przypadku szkła, które z zasady jest i było sygnowane nietrwale- papierowymi naklejkami. Ich permanentny brak na wyrobach powoduje ciągłe problemy z identyfikacją. Firmowy katalog jest więc często prawdziwym „zbawieniem” w tej materii. Nieopisanym wręcz szczęściem było odnalezienie w gąszczu europejskich ogłoszeń handlowych katalogu szlifierni szkła Neumann & Staebe z dzisiejszego Sobieszowa w Jeleniej Górze sygnującego swoje wyroby marką Kynast Kristall.

Zlokalizowana przy dzisiejszej ulicy Ignacego Domeyki (dawniej Bahnhofstrasse) firma Neumann & Staebe była jedną z najbardziej renomowanych szlifierni szkła ówczesnych Niemiec. Została założona w 1906 r. pod nazwą Kynast Kristall przez Arthura Neumanna i Fritza Staebe, jako szlifiernia, na bazie działającej od 1832 r. w Szklarskiej Porębie hurtowni szkła Neumann. Początkowo zatrudniała 54 robotników, ale sukcesywne przejmowanie małych szlifierni zachodnich Karkonoszy skutkowało wzrostem zatrudnionych do 334 w 1922 roku, w momencie fuzji z hutą Józefina.

Była to największa szlifiernia w całych Niemczech i cieszyła się światową sławą. Najwyższej jakości szkło ołowiowe z huty Józefina zdobiono głębokimi szlifami, a jej specjalnością były szkła pokrywane żółtą lazurą srebrową, której skład chemiczny był tajemnicą firmy. Do wyjątkowych zabiegów należało też polerowanie szkła mieszaniną kwasu fluorowodorowego i siarkowego. Dużym uznaniem, szczególnie w Anglii, cieszyły się grawerowane motywy zwierząt, owoców i kwiatów.

W 1922 r. doszło do fuzji firmy Neumann&Staebe z huta Josephine hrabiego Schaffgotscha. Marka Kynastt Kristall została przejęta przez tą ostatnią i nadal używana do sygnowania wyrobów w miarę potrzeby. Po dokooptowaniu do powstałej spółki komandytowej, w listopadzie 1923 r. przedsiębiorstwa Fritza Heckerta z Piechowic- powstała spółka akcyjna o nazwie JO-HE-KY A.G., od pierwszych liter nazw udziałowców.

W 1935 r. firma Neumann&Staebe zakończyła wspólną działalność w spółce aukcyjnej. W dalszym ciągu utrzymywano jednakże  przyjazną współpracę pomiędzy poszczególnymi firmami. Podpisano umowę o dostawie surowego szkła do sobieszowskiej szlifierni. Zakład zakończył działalność w 1945 r. (prawdopodobnie- nie ma żadnych informacji na temat powojennej działalności).

Kilka słów o samym katalogu. Wydany w Berlinie przez Reproduktion G.m.b.G. Liczy 52 strony, na których zaprezentowano łącznie 305 wyrobów. Wśród nich talerze, misy, karafki oraz całe zestawy do likieru, kieliszki, szklanki bole do ponczu, wazony, popielniczki, maselnice, zestawy toaletowe, remery i dzbany. Wszystko w bardzo bogatym spektrum form i dekoracji. Dominują obiekty w stylistyce tradycyjnej, zdobione szlifami klinowymi wąskimi i szerokimi oraz precyzyjną często artystyczną grawerką, wśród której wyróżnia duży talerz pokryta motywem pawia. Jest także domieszka form art deco w szczególności karafek i kieliszków, z których część jest grawerowana w tradycyjne kwiatowe motywy a część przedstawia pełnokrwiste art deco formowane szlifami płaszczyznowymi.

Klasę szkła marki Kynast Kristall mogliśmy poznać osobiście, prezentując kilka jej wyrobów w ramach naszego asortymentu.

Katalog jest do pobrania w tym miejscu   

Literatura:

S. Żelasko “Huta Josephine. Secesja- art deco -modernizm. 1900-1950” Passawa 2009